Bu ayın ortalarında yapılması planlanan Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantılarında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un nükleer anlaşmaya ilişkin inisiyatifine fırsat tanınması için İran’ı gelecek Perşembe günü nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerini azaltmaya yönelik üçüncü adımı atma tehditlerinden vazgeçirmek amacıyla yapılan yoğun temaslar sürüyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan Batılı kaynaklara göre Macron’un inisiyatifi, İran’ın 2015 yılında imzalanan ve uranyum zenginleştirme seviyesini yüzde 3.67 ile sınırlandıran nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerini 8 Mayıs’tan bu yana aşama aşama azaltma eylemlerini tersine çevirmesi karşılığında Tahran’a toplamda 15 milyar dolarlık kredi sağlanmasını öngörüyor.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, daha önce yaptığı açıklamalarda, yükümlülükleri azaltma eylemlerini tersine çevirmeye hazır olduklarını ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) İran’a uygulanan ABD yaptırımlarının tamamen kaldırılması konusunda kararlı olduğunu söylemişti. Ancak ABD Başkanı Donald Trump yönetiminden yetkililer, İran’a karşı ‘azami baskı’ politikasını tavsiye ederek bu yaklaşıma karşı çıktı.
Bunun ardından Paris, ‘aşamalı inisiyatif’ olarak adlandırılan bir başka öneride bulundu. Önümüzdeki Cuma günü başlayacak olan ilk aşamada, Tahran, uranyum zenginleştirme oranını yüzde 20’ye çıkaracağı üçüncü adımı atma tehdidini erteleyerek, Paris’e BM Genel Merkezi’nin bulunduğu New York’taki toplantılarda, kredi hattından öncelikle 5 milyar dolarlık bir ödeme yapılması için ABD’yi ikna etme fırsatı verdi. Kaynakların aktardığı bilgilere göre ikinci aşamada Tahran’ın nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerini 8 Mayıs öncesinde olduğu gibi yerine getirmesi karşılığında 10 milyar dolarlık kredi temin edilmesini öngörürken üçüncü aşama İran’la bölgesel rolü konusundaki müzakereleri içeriyor. Kaynaklar, ABD’nin İran’ın ‘bölgeyi istikrarsızlaştırıcı davranışları, Hizbullah’ın rolü ve balistik füzelerini müzakere masasına yatırmayı isterken İran’ın prensipte söz konusu dosyalara değinmeden bölgedeki son durum hakkında konuşmayı kabul ettiğini aktardı.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian’ın önümüzdeki saatlerde Washington’da bir dizi görüşmede bulunması bekleniyor. Bununla birlikte Paris’in Hizbullah ile İsrail arasında bir ateşkes sağlamaya çalıştığı da biliniyor. (Şarkul Avsat)
