Günümüzde Kanadalı uçak imalatçısı Bombardier’in bir parçası haline gelen ABD’li iş jeti üreticisi Learjet’in 1964 yılında teslim ettiği (003 imalat seri nolu) ilk Lear 23 restore edilerek uçuşa geri dönecek.
Yıllar sonra Wichita’daki doğduğu yere geri dönmenin yolunu bulan Lear 23-003, kendisini 1964’te teslim edildiği zamanki durumuna döndürmek amacıyla eski ve mevcut endüstri çalışanları tarafından kurulan, kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Klasik Learjet Vakfı tarafından satın alınma sürecinde.
Artık kayıtlarda gözükmeyen uçağın son sahibinden Şubat 2022’de bir çağrı alan vakıf üyeleri Tampa bölgesi Bartow Executive Havaalanı’nda on yılı aşkın süredir açık havada saklanan uçağın durumunu incelemek için Florida’ya gitti.
Uçak, geçen yılki kategori 5 İan Kasırgası nedeniyle dümen hasarına maruz kalmıştı, ancak boşta kaldığı yıllarda sıkı bir şekilde kapatıldı ve önemli bir hasar almadı. Daha sonra lastikler şişirilip hangara götürülen Lear 23-003’e güç verildi ve kokpit ışıkları yandı.
Uçağın gösterge paneli ve her şeyi yerli yerinde gözüküyordu ancak ekip 10 ila 12 yıldır dışarıda duran uçağın motorlarını çalıştırmayı denemedi.
EN SON 20 YIL ÖNCE UÇTU
Uçağın eksiksiz kayıt defterlerindeki kısa bir inceleme, uçağın en son yirmi yıldan fazla süre önce uçtuğunu gösterdi. Son bakım 1998’deydi. O sırada 5 bin 900 saatin biraz altında olan uçağın, iniş takımları ve motorlar bitene kadar uçtuğu ve ardından park edildiği düşünülüyor.
Uzun görüşmelerin ardından iki taraf, sahibinin ilk talep ettiği 250 bin dolarlık fiyattan 90 bin dolara düşen bir satın alma fiyatı üzerinde anlaşmaya vardı.
Learjet Corp.’un kurucusu Bill Lear’ın ticari havacılığın havayollarıyla rekabet etmesine olanak sağlayacağına inanarak tasarladığı bir jet uçağı olan Lear 23’ün soyağacı göz önüne alındığında; uçuş test programında kullanılan 002 imalat seri nolu uçak Washington D.C.’deki Smithsonian Ulusal Hava ve Uzay Müzesi’nde sergileniyor. 001 imalat seri nolu uçak ise 1964 yılında ölümcül olmayan bir uçuş testi kazasında kaybedildi.
DÜNYANIN HAVA BAŞKENTİ “WICHITA”
003’ün fiyatı belirlendikten sonra vakıf, sahibine bir ön ödeme yaptı ve bunun sonucunda GE CJ610-1 motorları ve motor bakım kayıtları serbest bırakıldı. Bunlar yenileme için doğrudan Michigan’daki International Turbine Industries’e gönderildi. International Turbine ayni bağış olarak bunları CJ610-4 standardına dönüştürecek.
Uçağın gövdesi, neredeyse altmış yıl önce inşa edildiği ve geçen Eylül ayında resmi olarak kurulan vakfın bulunduğu, (kendi kendini “Dünyanın Hava Başkenti” ilan eden) Wichita’ya nakledilmek üzere parçalarına ayrıldı.
Kanat çıkarıldı ve gövde özel bir kızağa yüklendi. Her ikisi de Şubat ayı sonlarında düz kasalı bir kamyonla Kansas’a geldi. 1990 yılında Learjet’i satın alan Bombardier, daha önce Learjet teslimatlarının gerçekleştiği bina olan kompleksindeki Bina 14’te uçağın barındırılması için yer bağışladı.
Restorasyon çalışmalarının büyük bir kısmı endüstri gönüllüleri tarafından gerçekleştirilecek ve vakıf, şehrin mevcut ve emekli havacılık iş gücünden çok sayıda kişinin gelmesini bekliyor.
RESTORASYON SÜRESİ 3 İLA 5 YIL
Hizmette olsaydı yaklaşık altı ila sekiz ayda restore edilebilecekken bu Lear 23’ün restorasyon sürecinin üç ila beş yıl arasında sürmesi bekleniyor. Learjet üretiminin 2021’de sona ermesiyle Bombardier, bu alandaki sorunların çözülmesine yardımcı olmak için artık kullanılmayan montaj hattından Learjet ana kanat montaj aparatını kurtardı ve bağışladı. Şu anda depoda bulunan ünite, monte edildiğinde 15 ton ağırlığında olacak.
İhtiyaç duyulabilecek diğer parçalar açısından vakıf, iki tanınmış uçak kurtarma sahasında birkaç Lear 23 karkasının izini sürdü. Pek çok eski uçak gövdesini inceleyen ekip, kullanışlı birçok parça olduğunu gördü.
Uçağın iç kısmı kullanım ömrü boyunca en az bir kez değiştirilmişti ve grubun amacı onu orijinal fabrika stok standardına döndürmek olacak.
Ayni bağışlar konusunda da yardım alan ve uçağın iç mekânını yapmak isteyen yerel hizmet sağlayıcılarla anlaşan ekip, uçağın camları ve dış cephe boyası için de benzer teklifler peşinde.
Kokpit tamamlanırken bazı değişikliklerin yapılması gerekeceğini kabul eden vakıf, uçağı mümkün olduğunca orijinal bırakmak istese de güvenlik faktörü ve karşılaşılabilecek bazı operasyonel kısıtlamalar nedeniyle bazı güncellemeler yapmak durumunda kalacak.
Aynı şekilde, uçağın mevcut gürültü düzenlemelerine uygun hale getirilip getirilmeyeceği konusunda da bir karar verilmesi gerekecek. Bir sessizlik kiti kullanılacak olan uçak aynı zamanda Federal Havacılık İdaresi (FAA) “Yaşayan Uçuş Geçmişi Programları” aracılığıyla gürültü konusunda bazı muafiyetler elde edebilecek.
AKTİF DURUMDAKİ TEK LEAR 23 OLACAK
Aşılan engellerden biri, 003’ün orijinal N-numarası N200Y’yi güvence altına almaktı. Uzun ömrü boyunca uçağın tescili değiştirilmiş ve teslimatta giydiği numara Louisiana merkezli bir şirketin sahibi olduğu Cessna Sovereign’a geçmişti. Aylar boyunca uğraşan ekip, sonuçta bu N-numarasını almayı başardı. Bu çabanın başarısızlıkla sonuçlanması ihtimaline karşı vakıf, uçuş testi programı sırasında giyilen 003 kuyruk numarasını da aldı.
Vakfın, biri Learjet’in pazarlama operasyonları pilotu, diğeri ise üretim uçuş test pilotu olarak hizmet veren iki tip dereceli pilotu bulunuyor.
Aktif başka bir Lear 23 kalmadığından vakıf, 003’ü EAA Oshkosh AirVenture ve Sun ‘N Fun gibi hava gösterilerine götürmeyi planlıyor. (Haberola-Necdet Gürsoy)
