Radyo frekanslarındaki sürekli dalga veya darbe dalgalarının geri yansıması yardımıyla uzaktaki cisimlerin hız, özellik, yükseklik, yön ve mesafelerinin tesbitini yapan radar sistemleri, hava, deniz ve kara araçlarında kullanılıyor. Radar sistemlerinin elektromanyetik darbeler yolladığını belirten uzmanlar, darbe dalgalarının geri yansıması yardımıyla uzaktaki cisimlerin hız, özellik, yükseklik, yön ve mesafelerinin tesbitininin yapılabildiğini ifade ediyor. Uzmanlar, kuantum radar sistemlerinin görünmez uçakların değerini azaltacağına dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Selim Şeker, radar sistemlerinin çalışma prensipleri ve kullanım alanlarına ilişkin değerlendirmede bulundu.
Birçok alanda radar sistemleri kullanılıyor
Radar sistemlerinin radyo frekanslarındaki sürekli dalga veya darbe dalgalarının geri yansıması yardımıyla uzaktaki cisimlerin hız, özellik, yükseklik, yön ve mesafelerinin tesbitini yapan cihazlar olduğunu ifade eden Prof. Dr. Selim Şeker, “Radarlar hava, deniz ve kara araçlarında kullanılıyor. Hava radarları da uzaydaki araçların tesbiti, ayırımı, kontrolü gibi görevler için askeri, meteorolojik, astronomik amaçla, hava limanlarındaki uzaktan algılama sistemlerinde ve uçaklarda kulanılıyor. Deniz radarları, askeri ve ticari gemilerde ve boğazlardan geçen gemilerin güvenli geçişlerinde kulanılıyor. Karada ise trafik kontrolünde, bazı araba ve TIR’larda tercih ediliyor.” dedi.
Yön, özellik ve mesafe tayini yapılıyor
Prof. Dr. Selim Şeker, radarların kullanıldıkları frekans bandına göre isimlendirildiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Radar sistemi elektromanyetik darbelerini yolluyor ve cisme çarpıyor. Cisme çarpan bu darbelerin ufak bir kısmı dönerek radara ulaşıyor. Bu geri gelen darbelerden de yön, özellik ve mesafe tayini yapılıyor. Radar’ın anteni hem verici hem alıcı görevi yapıyor. Ayrıca bir sinyal üreticisi, antenler ve elektronik aksamın toplamını radarı oluşturuyor. Radar türleri şöyle sınıflandırılıyor;
– Özel işleve göre radar türleri,
– Tarama modeline göre radar türleri,
– Uygulamaya göre radar türleri.
Askeri ve sivil alanda kullanılıyor
Radarlarda yansımaların bazılarının hareket etmeyen nesnelerden geldiğini belirten Şeker, “Bunları filtrelemek için çeşitli yöntemler vardır. Ekranda sadece hareket eden nesnelerden gelen yansımalar diğerlerine göre daha fazla güçlü olacaklarından hedef tespiti bu şekilde yapılır. Bu radarlar MTI radarı diye biliniyor. Ayrıca, menzil belirsizliklerinin önüne geçmek için tekrarlamalı darbe radarı da kullanılıyor. Askeri uygulamalarda hava ve savaş alanı gözetim radarı, devriye uçağı radarı, atış kontrol radarı, gemi radarı, hava topu radarı ve atış kontrol radarı tercih ediliyor. Sivil uygulamalarda ise hava gözetim radarı, hassas yaklaşım radarı, yer kontrol radarı, metoroloji radarı, hız ölçüm radarı, otomatik frenleme radarı, hasarsız malzeme inceleme radarı ve yer radarı kullanılıyor.” diye konuştu.
Kuantum radarlar görünmez uçakların değerini azaltacak
Çok karmaşık bir yapı olan kuantum radarın görünmez uçakların değerini oldukça azaltacak bir sistem olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Şeker, “Bir kuantum radar, dolanıklık kuramına dayanıyor. Kurama göre arasındaki bağlantı çok güçlü olan iki farklı parçacığın birbirlerinden ne kadar ayrı da olsalar ani iletişim kuruyormuş gibi gözükmeleri dolanıklık olarak tanımlanıyor. Dolayısıyla birbiriyle yakın bir ilişki kurduklarında diğer parçacık kilometrelerce uzakta, evrenin sonunda bile olsa birini inceleyip diğeri hakkında bilgi sahibi olunabilir. Bu iki’’dolanık’’ çiften birine sinyal fotonu diğerine ise eylemsiz deniyor.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin radar ihtiyacını Aselsan karşılıyor
Prof. Dr. Selim Şeker, kuantum radarlarda bir fotonun bir kristalle iki dolanık fotona ayrıldığını ve bu işlemin de ‘parametrik aşağı evirme’ diye tanımlandığını söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı:
“Radar birçok fotonu iki dolanık parçaya ayırarak sinyal foton parçacıklarını gönderiyor. Eylemsiz parçacıklar radar üssünde kalıyor ve herhangi bir müdahaleden uzak tutuluyor. Sinyal fotonlar geri yansıdığında değişime uğruyor ve eylemsiz fotonu da etkiliyor. Buna göre cihaz hedef nesnenin bölgede var olup olmadığına karar verebiliyor ve bilgi alınabiliyor. Sinyal yansıtıldıgında iki tür foton arasında gerçek kuantum dolanıklığı kayboluyor ancak nesnenin imzasını oluşturacak kadar bilgi korunuyor. ABD, Kanada Çin, Avusturya gibi bazı ülkeler kuantum radarını yaptıklarını iddia ediyorlar. Aselsan, Türkiye’nin ihtiyacı olan bütün radarları elektrik-elektronik, kominikasyon ve makine mühendisleri ve üniversitelerin iş birliğinde geliştiriyor ve hayata geçiriyor.”
