ABD Deniz Piyadeleri F-35 test ekibi, İngiliz HMS Prince of Wales uçak gemisinde ilk kez gece “Gemiye Rulo Yaparak Dikey İniş” (Shipborne Rolling Vertical Landing/SRVL) gerçekleştirdi.
ABD Doğu Sahili açıklarındaki Atlantik sularında 29 Ekim gecesi saat 21.00’de gerçekleştirilen testte pilot, F-35B Lightning II kısa kalkış dikey iniş (STOVL) varyant test jetiyle iniş yaptı. Test edilen “Rulo Yaparak İniş” tekniği halen devam eden gelişimsel test aşaması 3’ün bir parçası olarak gerçekleştirildi.
SRVL’lere, STOVL jetini indirmenin alternatif bir yolu olarak bakılıyor. Bu teknik uygulandığında, pilotlar gemiye dönebilir ve dikey iniş (VL) için izin verilenden daha fazla yakıt veya silah gibi ilave ağırlıkla inebilir.
Gemiye Rulo Yaparak Dikey İniş (SRVL), hem jet motorundan gelen dikey itme kuvvetini hem de kanatlardan kaldırma kuvvetini kullanan bir V/STOL uçağını indirmek için kullanılan bir yöntem.
Bir V/STOL uçağı normalde ya dikey iniş yapar ya da geleneksel piste iniş yapar. Dikey iniş için kaldırma fanından ve/veya döndürülmüş jet nozullarından aşağıya doğru itme kuvveti kullanılırken, pist inişinde jet nozulları arkaya doğru yönlendirilir. Rulo yaparak dikey iniş ile uçak, kanat kaldırmayı da sağlayacak kadar hızlı hareket ederken havada asılı kalmak için aşağı doğru jet itme kuvvetini kullanır. Bu, önemli ölçüde azaltılmış yaklaşma hızı ve iniş mesafesi ile rulo yaparak inişe olanak tanır.
Bu, bir uçak gemisinin güvertesinden uçakların fırlatılması ve inişte yakalanması şeklinde kullanılan katapult/kanca (CATOBAR) sistemli uçak gemileri için gerekli değildir.
HARRIER’LARIN FAZLA YAKIT VE MÜHİMMATI BOŞALTMASI GEREKİR
Bir SRVL manevrası ile bir V/STOL uçağı, bir uçak gemisine rulo yaparak iniş yapabilir ve iniş takımlarındaki disk frenlerle etkili bir şekilde durabilir. CATOBAR sistemine sahip uçak gemisindeki “rulo yaparak iniş ”ten farklı olarak, bu, durdurucu tel ve kuyruk kancasının kullanılmasını gerektirmez.
Bu tekniğin operasyonel avantajı, V/STOL uçağının dikey iniş yaptığında kısıtlanabilecek iniş faydalı yük kapasitesini arttırabilmesidir. Dikey inişte, Harrier’ların güvenli iniş için izin verilen yük kapasitesinin altına düşecek şekilde kullanılmamış yakıtı ve kullanılmamış mühimmatları boşaltmaları gerekir.
SRVL manevrası aynı zamanda kaldırıcı motorlardaki aşınma seviyesini de azaltabilir ve çalışma ömrünü uzatabilir. Benzer şekilde, dikey inişlerden kaynaklanan aşağıya doğru jet egzozunun neden olduğu uçak gemisinin güverte yüzeyindeki aşınma miktarını azaltabilir. (Haberola-Necdet Gürsoy)
