Havayollarını süpersonik yani sesten hızlı yolculukla tanıştıran Concorde ile yapılan son uçuşun üzerinden 20 yılı aşkın süre geçti.
25 Temmuz 2000’de meydana gelen trajik kazanın ardından 10 Nisan 2003’te Air France ve British Airways, 27 yıllık hizmet sonrasında ses hızının iki katına çıkabilen Concorde filolarını emekliye ayırdı. Son uçaksa 27 Haziran 2003’te uçtu.
Her iki havayolunun da belirttiği ana endişe, uçak yaşlandıkça bakım maliyetlerinde öngörülen artıştı. Filoların bakımından sorumlu Airbus da aynı endişeleri taşıyordu. Bir diğer etken ise özellikle 11 Eylül 2001’de ABD’ye düzenlenen terör saldırısından bu yana yolcu sayısındaki düşüş oldu.
GONESSE’DEKİ TRAJİK KAZA İLK İŞARET FİŞEĞİ OLDU
Air France’ın 4590 sefer sayılı uçuşu, 25 Temmuz 2000 günü Charles de Gaulle Havalimanı’ndan John F. Kennedy Uluslararası Havalimanı’na giderken kalkış sırasında pistteki yabancı bir parçaya çarparak havada alev alan ve ardından düşen charter yolcu uçuşuydu.
F-BTSC kuyruk tescilli Concorde’un önünden kalkan Continental Airlines’a ait bir McDonnell Douglas DC 10-30 tipi uçaktan düşen bir parça Concorde hızlanıp kalkarken sol arka tekerleğini parçaladı, tekerleğinden çıkan parça tekerin hemen üstündeki benzin deposuna gelip sızıntı yaratmasıyla uçağın arkasından alevler çıktı. Uçak kalkıştan 1,5 dakika sonra, bir otele düştü. Sadece uçaktakiler değil, oteldeki dört kişi de öldü. 109 yolcu ve mürettebattan kurtulan olmadı. Bu kazadan sonra Concorde, güvenlik önlemleri sebebiyle emekliye ayrıldı, son uçuşunu 2003 yılında yaptı.
27 Haziran 2003’te uçan son Fransız Concorde, Charles De Gaulle’den kalkıp doğduğu yer olan Toulouse’a geri dönen (F-BVFC) tescilli uçak oldu ve 34 yıllık yolculuk sona erdi.
EMEKLİYE AYRILAN UÇAKLAR ŞİMDİ NEREDE?
2003 yılına gelindiğinde Air France, orijinal yedi uçaktan hala uçabilen beş tanesine sahipti. Bunlardan dördü son yolculuklarını sergilenecekleri müzelere yaptı. Biri de Charles de Gaulle Havalimanında kalarak statik olarak sergilenmeye başlandı.
F-BVFA
Jean-François Michel’in uçurduğu F-BVFA, Washington Dulles’a yaptığı son uçuşta VIP yolcuları taşıdı. Uçak Normandiya kıyısının üzerinden geçerken, ayrılmadan önce 10 dakika boyunca Mach 1.2 hızında kendisine eşlik eden bir Mirage 200 savaş uçağından uğurlama aldı. Halen Washington D.C. Udvar-Hazy Havacılık ve Uzay Müzesi’nde sergileniyor. İmalat Seri No: 205 (İlk uçuşu 27 Ekim 1975) (Son uçuşu 12 Haziran 2003)
F-BTSD
Roland Demeester tarafından uçurulan F-BTSD, Biscay Körfezi üzerinde son bir gidiş-dönüş yolculuğu için VIP yolcuları taşıdı. Daha sonra Paris Hava Gösterisi Le Bourget’te bir uçuş gerçekleştirdi ve gösterinin geri kalanında havaalanında statik olarak sergilenmeye başlandı. İmalat Seri No: 213 (İlk uçuşu 26 Haziran 1978) (Son uçuşu 14 Haziran 2003)
F-BVFB
F-BVFB’nin son yolculuğu Charles de Gaulle’den Almanya’nın Baden Baden şehrine yaptığı son uçuşla başladı. Burada kısmen sökülen uçak mavnayla Ren Nehri’nden aşağıya taşındı ve oradan da karayoluyla Sinsheim’daki Otomobil ve Teknik Müzesi’ne götürüldü. Burada yeniden birleştirilip çatıya monte edildi. İmalat Seri No: 207 (İlk uçuşu 6 Mart 1976) (Son uçuşu 24 Haziran 2003)
F-BVFF
Air France Concorde filosunun emekli edildiği dönemde kapsamlı bir kontrolden (D-check) geçmekte olan F-BVFF’nin revizyonu tamamlanmadan sonlandırıldı. Kozmetik olarak yeniden monte edilen uçak halen Charles de Gaulle Havalimanında sergileniyor. İmalat Seri No: 215 (İlk uçuş 26 Aralık 1978) (Son uçuşu 11 Haziran 2000)
F-BVFC
Charles de Gaulle’den kalkan Fransız Concorde’un son uçuşu F-BVFC tarafından Kaptan Henri Gilles Fournier ile birlikte doğum yeri olan Toulouse’a dönmek üzere gerçekleştirildi. Orijinal Concorde test pilotu André Turcat’ın da aralarında bulunduğu VIP yolcuları taşıyan uçak, Atlantik üzerinde son bir süpersonik uçuş yaptı, ardından inişten önce havalimanı üzerinde bir tur attı. 30 bin seyirci tarafından karşılandı. F-BVFC, Concorde’un 1967’de ilk kez tanıtıldığı hangarın dışında durduktan sonra nihayet Airbus’a teslim edildi. İmalat Seri No: 209 (İlk Uçuşu 9 Temmuz 1976) (Son uçuşu 27 Haziran 2003)
BOEING 747 İLE YARIŞTI MESAFEYİ İKİYE KATLADI
Üretim öncesi prototip Concorde 02 (F-WTSA) ile yolcular Eylül 1973’te ilk transatlantik yolculuklarını gerçekleştirdi. Haziran 1974’te Boeing 747 ile Concorde, Paris-Boston arasında Atlantik’i geçerken yarıştı. Boeing 747 Paris-Boston arasında tek yönde uçarken Concorde, aynı sürede hem Paris-Boston, Boston-Paris gidiş-dönüş uçuşunu gerçekleştirdi hem de Boeing 747’den 11 dakika önce uçuşunu tamamladı.
Atlantik geçişini 3 saat 45 dakikada tamamlayabilen Concorde’un Mach ölçerinde görülen Mach 2 hızı 1137 knot yer hızına tekabül ediyor. Yaklaşık 570 metre/saniyelik bu hız, 1 saniyede altı futbol sahası uzunluğunda bir mesafeyi kat etmek anlamına geliyor.
OLYMPUS MOTORLARI
Oval, delta kanatlı Concorde, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri RAF’ın Avro Vulcan stratejik bombardıman uçağında kullanılanları temel alan dört Olympus motoruna sahip. F-BVFB’nin tam bir Olympus 593 motor seti dikey şekilde Udvar-Hazy Havacılık ve Uzay Müzesinde sergileniyor. (Haberola-Necdet Gürsoy)
