Uçaklardaki kontak anahtarında neden sol manyetonun sağda, sağ manyetonun solda olduğu çoğu zaman merak konusu olmuştur. Sağdaki tuş konumu sol olarak etiketlenir ve soldaki tuş konumu sağ olarak etiketlenir. İlk bakışta garip gelen bu durum manyeto devrelerinin nasıl çalıştığıyla alakalıdır.
Geleneksel manyetolarla sınırlandırılırsa (deneysel uçaklar elektronik manyeto kullanabilir ve birçok sertifikalı uçak bir elektronik ve bir geleneksel manyeto için onaylanmıştır) manyetolar, içten yanma için ateş sağlayan, motor için bağımsız, kinetik olarak çalışan kıvılcım yapıcılardır. Teknik olarak, bujiye elektrik akımı sağlayan ve kıvılcım oluşturan dönen mıknatıslardır.
Biraz ilkel olan bu teknolojinin güzelliği, motor çalıştığı sürece kıvılcımın olmasıdır. Tüm elektrik sistemi bozulsa da motor çalışmaya devam eder.
Motor, bir manyeto ile gayet iyi çalışsa da, biri de yedek olmak üzere uçakta bir çift manyeto bulunur.
İşte bu yüzden kokpitte manyeto kontrol anahtarı bulunur. Bir pilot, uçuştan önce her ikisinin de çalıştığından emin olmak için önce bir manyetoyu, ardından diğerini kapatabilir.
Motor tek manyeto ile de çalışabildiğinden, manyeto anahtarı olmazsa manyetolardan birinin arızalandığından tamamen habersiz uçulabilir. Diğer manyeto da arızalanırsa, motor devre dışı kaldığında bu durum ancak anlaşılabilir.
SAĞ TUŞ KONUMU SAĞ MANYETOYU TOPRAKLAR
Manyeto anahtarı başka bir kritik işleve daha hizmet eder. Çoğu zaman bir manyeto arızalandığında, çalışmayı durdurur. Ancak bazı durumlarda yanlış zamanda ateşleyerek motorda hasara da yol açabilir. Bu gibi durumlarda pilot, kontrol dışı bu manyetoyu durdurmak için düğmeyi kullanır ve sadece düzgün çalışan manyetoyu kullanarak güvenli bir şekilde uçmaya devam edebilir.
Her bir manyeto, kontak anahtarına giden P kablosu adı verilen bir kabloya bağlıdır. KAPALI (OFF) konumda, doğru bir ifadeyle, P-uçları manyeto bobinlerini topraklar ve tıpkı evdeki bir elektrik düğmesi gibi güç akışını keser.
Manyeto anahtarıyla, HER İKİSİ (BOTH) ve KAPALI (OFF) fonksiyonları oldukça açıktır. Ancak “R” ve “L” (SAĞ) ve (SOL) konumlarında işler ilginçleşir. Tabii ki, tüm pilotlar bu iki konumu kullanmanın manyetolardan birini kapattığını ve diğerini çalışır durumda bıraktığını anlar ve çoğu da hangisinin hangisi olduğunu gerçekten umursamaz.
Ama… SAĞ tuş konumunun seçilmesi sağ manyetoyu topraklar, esasen onu kapatır ve SOL manyeto çalışır durumda kalır — böylece SAĞ tuş konumu bir “L” ile işaretlenir. Benzer şekilde, anahtarı sola hareket ettirmek (ancak tamamen KAPALI konumuna getirmemek) artık sol tarafı devre dışı bırakır ve SAĞ tarafı çalışır durumda bırakır – dolayısıyla SOL tuş konumunda “R” etiketi bulunur.
Yani, anahtar konumu, neyin “kapalı” olduğunu belirtirken, etiket neyin açık olduğunu gösterir. (Haberola-Necdet Gürsoy)
