Gökyüzünde tam bir asırdır hizmet veren Amerikan Tarımsal Havacılık Endüstrisi, önemli bir kilometre taşına işaret eden 3 Ağustos’ta Virginia’daki Leesburg Executive Havalimanı’nda bir etkinlik düzenledi. Tarımsal havacılığın Birinci Dünya Savaşı’ndan kalma çift kanatlı Curtiss JN-6 uçağıyla başlayan ve günümüzdeki modern turboprop uçaklarla devam eden hikâyesi bir kez daha gündeme geldi.
ABD’nin tarımsal havacılıkla ilk tanışması Ohio Tarım Bakanlığı’nda bir entomolog olan C.R. Nellie’nin, haşerelerle bir uçakla mücadele etme fikrini ortaya atmasıyla başladı. Konsept ilk başta şüpheyle karşılandı, ancak sonunda Nellie’nin fikrini test etmek için Dayton, Ohio’daki McCook Field’daki Federal Havacılık Deney İstasyonunda ortak bir proje düzenlendi.
O dönemde kara meşe (catalpa) ağacının ahşabı çit direkleri, telefon direkleri ve demiryolu bağları inşa etmek için kullanılan önemli bir doğal kaynaktı. Kara meşe ağaçlarında görülen yıkıcı bir güve salgını (Catalpa Sfenks) nedeniyle ilk denemenin bir kara meşe koruluğunda yapılmasına karar verildi.
Test için eski bir askeri çift kanatlı eğitim uçağı olan Curtiss JN-6 kullanıldı ve uçağa “Super Jenny” adı verildi.
Uçağın gövdesine Etienne Dormoy tarafından tasarlanan cıvatalı bir el krankına sahip 120 litre kapasiteli ham metal bir hazne yerleştirildi. ABD ordusunda pilot olan John A. Macready uçağı kullanırken, yolcu koltuğunda Etienne Dormoy oturdu.
Pilot Macready, havadan zirai ilaçlama deneyini yürütmek için 3 Ağustos 1921’de McCook Field’dan yakındaki kara meşe korusuna uçtu. Uçak koruyu toplamda altı kez geçti ve yaklaşık 80 litre böcek ilacı (kurşun arsenat tozu) püskürttü.
Havadan uygulanması için geçen kısa süreden ve hedeflenen alanın altı günlük gözleminden sonra kara meşe ağaçlarındaki böceklerin yüzde 1’inden daha azı hayatta kaldı. Böylelikle havadan ilaçlama deneyinin hızı, verimliliği ve ezici etkinliği, tarımsal havacılık endüstrisinin doğuşuna yolaçtı.
İLK TİCARİ İLAÇLAMA UÇUŞU 1923’TE
Hükümet, daha sonra güney eyaletlerinde havadan ilaçlama uygulamaları yaptı. 1922’de çift kanatlı uçaklarla pamuk tarlalarındaki pamuk kurtlarıyla mücadele edildi. 1923’te Delta Havayollarının öncüsü olan Huff-Daland, özel inşa edilmiş kendi uçağıyla ilk ticari ilaçlama uçuşunu gerçekleştirdi.
1921’de Ohio’da iki kişilik küçük bir deney olarak başlayan şey, şimdi bin 200 beygir gücünde, türbin motorlu uçaklarla milyarlarca dolarlık bir endüstri halini aldı ve her yıl 127 milyon dönümden fazla ABD ekili arazisi ilaçlanıyor.
O gün kullanılan basit, elle çalıştırılan uygulama cihazı, yerini bugün çiftliklerde gerekli olan hassas mahsul korumasına izin veren yüksek teknolojili püskürtme ekipmanına, GPS sistemlerine, gelişmiş aviyoniklere ve yerleşik veri analitiği özelliklerine bıraktı.
Ulusal Tarımsal Havacılık Derneği’ne göre, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bin 560 tarımsal uçak operatörü, 50 eyalette (tüm ekili alanların yüzde 28’inde) ekinleri işliyor. Derneğin 2019 yılı anketine göre, bu işletmeler 3 bin 588 uçak (3 bin 14 sabit kanatlı uçak ve 574 helikopter) kullandı. Uçakların yüzde 81’i turboprop motorlara sahipken, yüzde 19’u pistonluydu. (Haberola-Necdet Gürsoy)
