Mısır, Şam ile Kahire arasında Mısır’ın Sovyet yapımı MiG-21 savaş uçaklarını Suriye’ye ihraç edeceğinin öngörüldüğü bir anlaşmaya dair iddiaları reddetti. Üst düzey Mısırlı bir yetkili, böyle bir anlaşmanın varlığı hakkındaki iddiaların utanç verici olduğunu, ayrıca herhangi bir temele dayanmadığını belirtti.
Uluslararası savunma uzmanları, Suriye’nin hava kuvvetleri açığını telafi etmek için Mısır’dan MIG-21 tipi savaş uçakları almak istediği iddialarını gündeme getirmişti.
Suriye’de dokuz yıldır yaşanmakta olan yıkıcı iç çatışmalar, Suriye ordusunun kara, deniz ve hava kuvvetlerinde her düzeydeki yeteneklerini zayıflattı. Bu çatışmaların çete savaşlarına dönüşmesiyle öncelikleri değişen Suriye Hava Kuvvetleri; maliyet, bakım ve kolay kullanım açısından daha avantajlı savaş uçaklarına odaklandı. Yani günlük daha fazla uçuş gerçekleştirebilecek, çok pahalı mühimmat ve parçalara ihtiyaç duymayan ve fazla yakıt tüketmeyen uçaklar. Bu tür bir gereksinim, Suriye Hava Kuvvetleri’ni üçüncü nesil Sovyet MIG-21 tipi uçaklara yönlendirdi. Zira bu uçak tipinin, Suriye ordusunda bulunan diğer MIG-23, MIG-25 ve MIG-29 tiplerine göre daha basit bir mühendislik tasarımı var.
Düşük arıza oranı, ses hızını iki kez aşma yeteneği, serbest atış bombaları dâhil olmak üzere çeşitli mühimmatları kullanma özelliği ve nispeten makul uçuş performansı MIG-21’in avantajlarından bazıları.
En önemlisi ise, bu tip uçakların 1960’dan beri Suriye Hava Kuvvetleri’nde bulunmasından dolayı Suriyeli pilotların herhangi bir eğitime tâbi tutulmadan bu uçakları kullanabilecek olması.
Mısır-Suriye kesişimi
Görünüşe göre, Suriye’nin bu modeli edinme ihtiyacı ile Mısır Hava Kuvvetleri’nin bu uçakları hizmet dışı bırakma arzusu aynı noktada kesişti. Diğer yandan, Kahire kendi güvenliğini de tehdit eden El Kaide, DEAŞ gibi silahlı terör örgütleriyle yüzleşmede Şam’ı destekliyor.
Halen hizmette olan ya da depolarda hizmet dışı duran onlarca MIG-21 savaş uçağı bulunan Mısır, bu tipin önde gelen filolarından birini barındırıyor.
Suriye’nin eşi benzeri görülmemiş kayıpları
Söz konusu haberde geçen hususlardan biri de, eski Cumhurbaşkanı Hafız Esed’in bir savaş pilotu olması sebebiyle Suriye Hava Kuvvetleri’nin Ortadoğu’nun en büyük hava kuvvetlerinden birine sahip olması; bu nedenle Suriye’nin şu anki Cumhurbaşkanı Beşar Esed’in babasından oldukça güçlü bu hava kuvvetlerini miras almış olmasıydı.
Ülkede iç savaşın patlak vermesi öncesinde, Suriye Hava Kuvvetleri’nin elindeki üç MIG-21 filosu (yaklaşık 90 savaş uçağı) Halhala, Hama, Ebu ez-Zuhur, Deyri Zor ve Tabka Havaalanı’nda bulunuyordu. Uzmanların tahminlerine göre Şam, bu tip uçakların birçoğunu 2018’de görev yaptıkları sırada kaybetti. Düzinelercesi ise park halinde oldukları sırada bulundukları üslere muhalifler tarafından atılan füzeler tarafından yok edildi. Bu durum, teknik ekipleri bazı MIG-21’leri söküp yedek parça olarak kullanmaya zorladı.
Daha gelişmiş savaş uçakları satın almak için maddi kaynakların yetersiz oluşu, Moskova’nın siyasi liderliğinin, çatışmaların bazı aşamalarında düşecek gibi olan rejime depolarını açmakta tereddüt edişi, Suriye’nin Rusya’ya olan borcunun birikmesi, Şam’ın açığını telafi etmek için Kahire’ye yönelmesine sebep oldu. Zira Kahire’nin birçok yedek parça ve mühimmatıyla birlikte MiG-21’lerden oluşan yaklaşık 60 savaş uçağı bulunuyor.
Siyasi uyarılar
Böyle bir durumda, Mısır-Suriye sevkiyatının gerçekleşmesi olasılığını sorgulayan askeri uzmanlar, ABD’nin böyle bir anlaşmaya karşı çıkacağını, zaten Kahire’nin de Washington’la ilişkilerini bozmak istemeyeceğini belirtiyor. Aynı zamanda Suriye’nin bu tip savaş uçaklarına acil ihtiyacı olduğunu belirten uzmanlar, Suriyelilerin ellerindeki uçakları da mümkün olduğunca korumaya çalıştıklarını söylüyor.
Diğer yandan, Şam’ın söz konusu tedarik meselesini görüşmek üzere Mısır’a üst düzey askeri bir heyet gönderdiği belirtiliyor. Eski silahları depoda tutmak yerine elden çıkarma stratejisini benimseyen Mısır’ın ise bu anlaşmayı onaylama eğiliminde olduğu ileri sürülüyor. (Şarkul Avsat)
