Polonya’da bulunan 10 bin yıllık işlenmiş bir ren geyiği boynuzunun, yüzlerce kilometre uzaktan getirildiği keşfedildi.
Polonya’daki Gołębiewo’da keşfedilen ve “bâton perce” olarak bilinen bir eser, Güney Lapland halkından yüzlerce kilometre güneydeki bir topluluğa hediye olabilir.
Söz konusu boynuz, 2013 baharında bir balık havuzunun kazısı sırasında Gołębiewo köyünde keşfedildi. 30 cm’den biraz uzun ve yaklaşık 2-3 cm çapında. Boynuzun kavis çizgisi boyunca, merkezi bir oyuk oyulmuş. Boynuzun bir tarafında, 10 üçgenden oluşan bir dizi çizim var ve bu üçgenlerin içi de paralel çizgilerle doldurulmuş.
DNA analizi, bunun bir geyik boynuzu olduğunu ortaya koydu.. Radyokarbon tarihlemesi ve sanat stilinin analizi, boynuzun yaklaşık 10.000 yıl önce başlayan erken Mezolitik döneme kadar uzandığını gösterdi.
Bu eserin bir ren geyiği boynuzundan yapılmış olması, kökeninin Polonya’da olmadığına dair ilk ipucu. O dönemde ren geyikleri sadece kuzey İskandinavya’da ve kuzeybatı Rusya’da yaşıyordu. Daha önce bu döneme ait hiçbir ren geyiği boynuzu Doğu Avrupa’da bulunmamıştı.
Gołębiewo’daki arkeolojik alan daha kapsamlı bir şekilde kazıldığında bir diğer ipucu daha keşfedildi. Bölgede başka hiçbir eser veya yerleşime dair bir kanıt bulunamadı. Peki bir ren geyiği boynuzu nasıl bu hayvanın yaşadığı yerden çok daha güneyde bulunabildi?
Oksijen, karbon ve azot izotopu analizleri, bu boynuzun kökeninin muhtemelen Kuzey Karelia ve Güney Laponya olduğunu ortaya koydu. Boynuzun üstündeki özenle oyulmuş çizimler, eserin önemli bir sosyal değere sahip olduğunun kanıtı.
Bu boynuz, bir geçiş töreni kapsamında Lapland’tan alınmış olabilir ya da uzak kuzey ve orta Avrupa grupları arasındaki toplumsal temasın bir parçası olabilir. Bugüne kadar iki kültürün görüştüğüne dair hiç doğrudan kanıt yoktu. Bununla birlikte, çakmaktaşı yapım teknikleri gibi birçok kültürel benzerlik, böyle bir teması daha mantıklı kılıyor.
PLOS ONE dergisinde yayımlanan makalede araştırmanın yazarları, “Gołębiewo’da bulunan bâton percé, Erken Holosen avcı toplayıcı sanatını temsil eden önemli bir öğe.” diyor.
“Daha da önemlisi, Avrupa Ovaları ve güney İskandinav bölgesinde şu an en genç ren geyiği kemiği eseri olmakla birlikte, muhtemelen Avrupa Mezolitiğine dair bölgeler arası temas için kanıt oluşturuyor.”
Boynuz, şimdi Grudziądz’daki Fr Dr Władysław Łęga Müzesi’nde görülebilir.
